“Kendi bölgeleri yanında vergi ödeyen ve bağımlı bölgeler ve genel valilikleri içeren, Avrupa, Asya ve Afrika’yı Kaplayan Büyük Türk İmparatorluğu’nun en doğru ve özenli haritası: Matthaus Seutter, İmparatorluk Baş Coğrafyacısı.”
“Magni Turcarum Dominatoris Imperium per Europam, Asiam et Africam, se extendens Regiones tam proprias, quan tributarias et clientelares ut et omnes Beglerbegatus sive Praefecturas Generales oculis sistens accuratissima cura delineatum per Matthaus Seutter, S.C. Maj. Geogr. Aug.
Yapılma tarihi: 1727
Basılma tarihi: 1740
62,5 x 51,5 cm. boyutlarında.
Elle renklendirilmiş.
Nadir bulunan orijinal antika harita.
Atlas Novus’ta (1740) yayınlanmıştır.
Kondisyon: İyi (8/10)
Kağıdın yaşına bağlı rahatsız etmeyecek seviyede sararmalar vardır.
Değerlendirme notu:
Harita, Osmanlı İmparatorluğu’nun uzun hükümranlığı süresince kontrolü altına aldığı çeşitli bölgeleri göstermek üzere renklendirilmiştir.
Sol alt köşede, Augsburg’lu gümüşçü Abraham Drentwet’e atfedilen büyük dekoratif bir başlık kartuşu bulunmaktadır. Haritanın sağ alt köşesinde ise harita için bir anahtar ve açıklamalar bulunmaktadır.
Haritanın ilk yapılma tarihi 1727’dir ve “Matthäus Seutter Chalcogr.” İmzasıyla, Atlas Novus’un 1730 baskısında yer almaktadır. Müzayedeye sunduğumuz haritanın sol alt köşesinde bulunan başlıkta ise Seutter’in adı ‘S.C. Maj Geogr. Aug.’ ünvanıyla birlikte yer almaktadır. Bu imza, haritayı Seutter’in diğer eserlerinden farklılaştırır. Zira bu ünvanın yer aldığı pek az örnek vardır. Bu örneklerden bir diğeri de British Museum’da bulunmaktadır.
Georg Matthaus Seutter kimdir?
Augsburg’lu harita yayıncısı Georg Matthaus Seutter tarafından yapılan bu muhteşem harita, Osmanlı İmparatorluğu’nun kendi bölgeleri yanında vergi ödeyen ve bağımlı bölgelerini ve Genel Valilikleri içermektedir. Batıda İtalya’dan doğuda Hazar Denizi’ne kadar olan bölgeyi tasvir eder. Kırım ve Kafkaslar: Gürcistan, Çerkesya ve Ermenistan da dâhil edilmiştir. Güneye doğru Arabistan’ın tamamını ve Afrika Boynuzu’nun kuzey ucunu içerecek kadar genişletilmiştir. Genel olarak doğru olmakla birlikte, bazı kartografik anormallikler içerir. Örneğin Ölü Deniz fazla büyük ve şekilsiz görünmektedir; Nil Delta’nın hemen batısında büyük ve var olmayan bir göl bulunmaktadır.
Sol alt köşede yer alan kartuşta Osmanlı İmparatoru, gösterişli bir şekilde giyinmiş ve tahtta tasvir edilirken, önünde iki adam eğilir ve ona hazine sunar. Başlığın sağ tarafındaki resimler daha çok simgesel göndermelere sahiptir ve bir Avrupalı bir küre tutarken, yanında bir aslan, Asclepius’un Asası, Medusa başlığı kalkanı ve mızrak bulunur. Üstte melekler trompet çalmaktadır. Haritanın sağ alt köşesinde ise harita için bir anahtar ve açıklamalar bulunmaktadır.
Matthäus Seutter (1678 – 1757), 18. yüzyılın en önemli ve üretken Alman harita yayıncılarından birisidir. Seutter, bir altın işçisinin oğlu olarak doğmuştur. Kariyerine bir bira üreticisinin yanında çıraklık yaparak başlamıştır. Bira işinden memnun olmayan Seutter, Nürnberg’e taşınarak, Ünlü gravürcü J. B. Homann’ın çırağı oldu. Daha sonra Augsburg’a dönerek önemli sanat yayıncısı Jeremiad Wolff (1663 – 1724) için haritalar ve diğer baskılar kazımaya devam etti. Bir süre sonra Augsburg’da kendi bağımsız kartografik yayıncılık firmasını kurdu. İlk yıllarında zorluk çekmesine rağmen, kazıma becerisi ve harita üretimine olan bağlılığı, Seutter’ı zamanının en üretken yayıncılarından biri yaptı.
1731/32 yıllarında Seutter, Alman İmparatoru Karl VI tarafından “imparatorluk coğrafyacısı” unvanı verilerek onurlandırıldı ve 1741 yılında haritaları için bir baskı ayrıcalığı elde etti. Bu iki önemli olay, haritalarının tarihlemesine yardımcı olmaktadır. Seutter’ın en erken haritaları sadece adıyla imzalanmıştır, daha sonra “Chalcographus” (kazıcı) ifadesini imzasına eklemiştir. 1731/32’den sonra ise haritalarında kendisini genellikle “imparatorluk coğrafyacısı” olarak tanımlamıştır. Bu ifade genellikle “Sac. Caes. Maj. Geogr.” veya “S.C.M.G.” (Latince) veya “I.R.K.M.G.” (Almanca) şeklinde kısaltılmıştır. 1741’den itibaren ayrıca “Cum Gratia et Privilegio S.R.I Vicariatus in partibus Rheni, Franconici et Sueviae Iuris” ifadesi haritalarına eklenmiştir.
Ölümüne dek kartograflığı ve harita yayıncılığını sürdürdü. Ölümünden sonra firma oğlu Albrecht Carl’a miras kaldı. 1762’de Albrecht de ölünce, firma damadı Tobias Conrad Lotter ve Johann Michael Probst tarafından satın alındı.
Abraham Drentwett (1647 – 1729) ise önemli bir Augsburg’lu sanatçı ve gümüş ustasıdır. En iyi bilinen eserleri büyük ölçüde günümüze kadar gelmiş olan ustalıklı gümüş işlemeleridir. Drentwett, zaman zaman Matthaus Seutter ve diğer Augsburglu harita yayıncıları için dekoratif süslemeler ve kartuşlar yapmıştır.
